Z dniem 11 września 2017 roku zaczęła obowiązywać nowa ustawa wprowadzająca zmiany w ustawie o ochronie praw lokatorów, wchodzi w życie najem instytucjonalny.
Przepisy ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości bardzo dobrze zabezpieczają interesy lokatorów, gorzej natomiast było z interesem właścicieli, dlatego ustawodawca wprowadził kolejną formę najmu – najem instytucjonalny, gdzie Wynajmującym będzie mogła być każda osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, prowadząca działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług wynajmu lokali mieszkalnych.
Rozwiązania dotyczące najmu instytucjonalnego umożliwiają zawieranie umów najmu dopuszczających, w razie np. zaprzestania przez najemcę uiszczania opłat z tytułu umowy najmu, eksmisję do noclegowni lub schroniska dla bezdomnych. Najemca tym samym jest zobowiązany do złożenia oświadczenia w formie aktu notarialnego, w którym poddaje się egzekucji i zobowiązuje się do opróżnienia i wydania mieszkania oraz przyjmuje do wiadomości fakt, iż nie przysługuje mu prawo do lokalu socjalnego ani pomieszczenia tymczasowego. Rygor egzekucji jest podpisywany równolegle i działa tak samo, jak w najmie okazjonalnym – skraca więc drogę Wynajmującego do odzyskania mieszkania w którym dochodzi do eksmisji i swoich należności od Najemcy.
Przypadek zalegania z płatnościami czynszu – najczęstsza przyczyna sporów między Wynajmującym a Najemcą – został przez ustawodawcę dodatkowo ograniczony względem umów najmu z docelowym przeniesieniem własności. W ich przypadku możliwe jest potrącanie zaległego czynszu z rat wpłaconych na poczet ceny mieszkania. Chroni to Najemców przed uzależnieniem ich sytuacji od uznaniowej decyzji Wynajmującego, i na odwrót, zabezpiecza Wynajmującego w przypadku zaległości Najemcy.
Podsumowując, najem instytucjonalny to umowa najmu lokalu mieszkalnego, którą stosować mogą jedynie przedsiębiorcy, gdy przedmiotem ich działalności jest wynajmowanie lokali mieszkalnych. Istotne jest, iż z tej formy najmu nie mogą skorzystać najemcy prywatni (właściciel wynajmujący lokal, a nie prowadzący działalności gospodarczej). Opisana wyżej procedura formy najmu dotyczyć będzie tylko umów zawartych w celach mieszkaniowych, najem lokali użytkowych, komercyjnych nadal podlega dotychczasowym przepisom kodeksu cywilnego. Najważniejsze elementy najmu instytucjonalnego oparte są o rozwiązania już funkcjonujące w ramach najmu okazjonalnego, które w dotychczasowej praktyce nie były ocenione jako ograniczające prawa lokatorów.